Các Yếu Tố Nguy Cơ Đột Quỵ: Bạn Cần Biết Những Gì
Khi nói đến đột quỵ, cụm từ "biết là có sức mạnh" không thể chính xác hơn. Hiểu những gì đặt bạn vào nguy cơ có thể giúp bạn chủ động bảo vệ sức khỏe của mình. Đột quỵ là một tình trạng y tế nghiêm trọng xảy ra khi dòng máu đến một phần của não bị gián đoạn, dẫn đến các hậu quả có thể đe dọa tính mạng. Nhưng chính xác thì điều gì làm tăng cơ hội bị đột quỵ? Hãy cùng tìm hiểu các yếu tố nguy cơ khác nhau có thể góp phần vào tình trạng này và khám phá những gì bạn có thể làm để giảm nguy cơ của mình.
Các Yếu Tố Nguy Cơ Không Thể Kiểm Soát
Có một số yếu tố nguy cơ cho đột quỵ mà bạn không thể kiểm soát, nhưng điều quan trọng là phải nhận thức về chúng. Những yếu tố này bao gồm:
Tuổi và Giới Tính
Bạn có biết rằng tuổi và giới tính của bạn có thể đóng một vai trò quan trọng trong nguy cơ đột quỵ của bạn không? Nguy cơ bị đột quỵ tăng gấp đôi sau mỗi thập kỷ sau 55 tuổi. Mặc dù đột quỵ có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng khả năng xảy ra tăng lên đáng kể khi bạn già đi. Ngoài ra, nam giới có khả năng bị đột quỵ cao hơn phụ nữ, mặc dù phụ nữ có nhiều khả năng tử vong do đột quỵ.
Lịch Sử Gia Đình và Di Truyền
Nếu bạn có người thân gần gũi đã bị đột quỵ, nguy cơ của bạn có thể cao hơn. Các yếu tố di truyền có thể đóng vai trò trong các tình trạng như huyết áp cao, tiểu đường và cholesterol cao, tất cả đều làm tăng nguy cơ đột quỵ. Biết lịch sử y tế của gia đình bạn có thể giúp bạn và bác sĩ chủ động quản lý sức khỏe của mình.
Đột Quỵ Trước hoặc TIA
Nếu bạn đã từng bị đột quỵ trước đó, khả năng bạn bị đột quỵ nữa sẽ cao hơn. Điều tương tự cũng áp dụng cho một cơn thiếu máu não thoáng qua (TIA), thường được gọi là "đột quỵ nhẹ." TIA là một sự tắc nghẽn tạm thời của dòng máu đến não và là dấu hiệu cảnh báo cho các đột quỵ trong tương lai. Nếu bạn đã trải qua TIA, điều quan trọng là phải làm việc chặt chẽ với bác sĩ của bạn để ngăn ngừa một đột quỵ toàn diện.
Các Yếu Tố Nguy Cơ Có Thể Kiểm Soát
Bây giờ, hãy chuyển sang các yếu tố nguy cơ mà bạn có thể kiểm soát. Những lựa chọn lối sống và tình trạng y tế này có thể ảnh hưởng đáng kể đến nguy cơ đột quỵ của bạn, nhưng tin tốt là với một chút nỗ lực, bạn có thể tạo ra sự khác biệt.
Huyết Áp Cao
Huyết áp cao, hay còn gọi là tăng huyết áp, là yếu tố nguy cơ số một cho đột quỵ. Nó giống như đặt quá nhiều áp lực lên một vòi vườn; cuối cùng, một cái gì đó phải nhượng bộ. Qua thời gian, huyết áp cao có thể làm hỏng mạch máu, làm chúng dễ dàng bị tắc hoặc vỡ. Việc theo dõi thường xuyên và duy trì huyết áp lành mạnh thông qua chế độ ăn uống, tập thể dục và thuốc có thể giảm đáng kể nguy cơ của bạn.
Hút Thuốc
Hút thuốc là một yếu tố nguy cơ lớn cho đột quỵ. Nó làm hỏng mạch máu của bạn, tăng huyết áp và giảm lượng oxy trong máu. Hãy tưởng tượng mạch máu của bạn như những con đường cao tốc; hút thuốc gây ra những ổ gà và vết nứt làm cho mảnh vụn (như cục máu đông) dễ bị mắc kẹt. Việc bỏ thuốc lá là một trong những cách hiệu quả nhất để giảm nguy cơ đột quỵ của bạn.
Bệnh Tiểu Đường
Người mắc bệnh tiểu đường có nhiều khả năng bị đột quỵ hơn so với những người không mắc bệnh này. Tiểu đường có thể làm hỏng mạch máu và các dây thần kinh kiểm soát tim và mạch máu của bạn. Mức đường huyết cao có thể dẫn đến sự tích tụ của các mảng mỡ trong động mạch của bạn, khiến chúng hẹp hoặc bị tắc. Quản lý tiểu đường hiệu quả với thuốc, chế độ ăn uống và tập thể dục có thể giúp giảm nguy cơ của bạn.
Cholesterol Cao
Mức cholesterol cao trong máu có thể dẫn đến sự tích tụ mảng bám trong động mạch của bạn, làm hẹp chúng và giảm lưu lượng máu đến não. Hãy nghĩ về cholesterol như một chất dính mà lót động mạch của bạn, làm cho cục máu đông dễ dàng hình thành hơn. Ăn một chế độ ăn ít chất béo bão hòa, tập thể dục thường xuyên và uống thuốc nếu được kê đơn có thể giúp quản lý mức cholesterol.
Lối Sống Ít Vận Động
Sống một lối sống ít vận động có thể tăng nguy cơ đột quỵ của bạn. Hoạt động thể chất thường xuyên giúp giữ cho mạch máu khỏe mạnh và có thể hạ huyết áp, giảm mức cholesterol và cải thiện quản lý đường huyết. Hãy cố gắng tập ít nhất 30 phút tập thể dục vừa phải, chẳng hạn như đi bộ nhanh hoặc đi xe đạp, hầu hết các ngày trong tuần.
Chế Độ Ăn Uống Không Lành Mạnh
Một chế độ ăn uống không lành mạnh—cao trong chất béo bão hòa, chất béo trans, cholesterol và natri—có thể tăng nguy cơ đột quỵ của bạn bằng cách góp phần vào huyết áp cao, mức cholesterol cao và béo phì. Ăn một chế độ ăn uống cân bằng giàu trái cây, rau quả, ngũ cốc nguyên hạt và protein nạc có thể giúp giảm nguy cơ đột quỵ. Hãy nghĩ về cơ thể bạn như một động cơ xe hơi; những gì bạn cung cấp nhiên liệu sẽ quyết định nó hoạt động tốt như thế nào.
Béo Phì
Mang theo cân nặng thừa có đặt một áp lực lên toàn bộ hệ thống tuần hoàn của bạn, tăng nguy cơ huyết áp cao, cholesterol cao và tiểu đường—tất cả đều là yếu tố nguy cơ cho đột quỵ. Mất cân nặng, thậm chí một lượng nhỏ, có thể có một tác động đáng kể đến sức khỏe của bạn và giảm nguy cơ đột quỵ.
Giảm Nguy Cơ Đột Quỵ: Bạn Có Thể Làm Gì?
Bây giờ bạn đã biết các yếu tố nguy cơ, đã đến lúc hành động. Dưới đây là một số bước bạn có thể thực hiện để giảm nguy cơ đột quỵ:
Theo Dõi Huyết Áp của Bạn: Kiểm tra huyết áp của bạn thường xuyên và tuân thủ lời khuyên của bác sĩ để giữ nó trong phạm vi lành mạnh.
Bỏ Hút Thuốc: Nếu bạn hút thuốc, hãy tìm sự giúp đỡ để bỏ. Có nhiều tài nguyên có sẵn, bao gồm thuốc và tư vấn, để hỗ trợ hành trình của bạn.
Quản Lý Các Tình Trạng Mãn Tính: Làm việc với nhà cung cấp dịch vụ y tế của bạn để quản lý bất kỳ tình trạng nào như tiểu đường hoặc cholesterol cao. Uống thuốc theo chỉ định và thực hiện thay đổi lối sống để hỗ trợ sức khỏe của bạn.
Áp Dụng Chế Độ Ăn Uống Lành Mạnh: Tập trung vào ăn một chế độ ăn uống cân bằng bao gồm nhiều trái cây, rau quả, ngũ cốc nguyên hạt và protein nạc. Hạn chế lượng muối, đường và chất béo không lành mạnh.
Giữ Cho Cơ Thể Vận Động: Làm cho hoạt động thể chất trở thành một phần thường xuyên của thói quen của bạn. Hãy cố gắng tập ít nhất 30 phút tập thể dục hầu hết các ngày trong tuần.
Duy Trì Cân Nặng Lành Mạnh: Nếu bạn thừa cân, hãy làm việc với nhà cung cấp dịch vụ y tế của bạn để phát triển kế hoạch giảm cân dần dần và bền vững.
Hạn Chế Rượu: Nếu bạn uống rượu, hãy làm như vậy một cách điều độ. Tiêu thụ rượu quá mức có thể tăng huyết áp của bạn và góp phần vào nguy cơ đột quỵ.
Học Các Dấu Hiệu của Đột Quỵ: Có thể nhận biết các dấu hiệu của đột quỵ có thể cứu sống. Hãy nhớ từ viết tắt FAST:
Face drooping (Mặt rũ xuống)
Arm weakness (Yếu tay)
Speech difficulty (Khó khăn trong nói)
Time to call emergency services (Thời gian gọi dịch vụ khẩn cấp)
Kết Luận
Đột quỵ là một tình trạng nghiêm trọng nhưng thường có thể ngăn ngừa được. Bằng cách hiểu các yếu tố nguy cơ—cả những yếu tố bạn có thể kiểm soát và những yếu tố bạn không thể—bạn có thể thực hiện các bước để bảo vệ bản thân và giảm nguy cơ. Hãy nhớ, sức mạnh để thay đổi lối sống của bạn nằm trong tay bạn. Mỗi thay đổi nhỏ bạn thực hiện hôm nay có thể dẫn đến một ngày mai khỏe mạnh, không bị đột quỵ. Vậy tại sao phải chờ đợi? Hãy bắt đầu nắm quyền kiểm soát sức khỏe của bạn ngay bây giờ, và hãy nhớ rằng, không bao giờ là quá muộn để tạo ra một thay đổi tích cực.